Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là một nhà cách mạng vĩ đại mà còn là một nhà thơ lớn của dân tộc. Thơ của Bác thể hiện tư tưởng yêu nước, tinh thần lạc quan, ý chí cách mạng và tình yêu thiên nhiên sâu sắc. Dưới đây là danh sách 25 bài thơ tiêu biểu của Người:
1. Nhật ký trong tù (Tập thơ) – gồm 133 bài, nổi bật có:
- Mới ra tù, tập leo núi
- Chiều tối (Mộ)
- Giải đi sớm
- Tức cảnh Pác Bó
- Đêm thu không ngủ
- Ngắm trăng (Vọng nguyệt)
- Không ngủ được
- Vào nhà ngục Quảng Tây cảm tác
- Đi đường (Tẩu lộ)
- Báo tiệp (Tin thắng trận)
2. Các bài thơ khác
- Cảnh khuya
- Rằm tháng Giêng
- Nguyên tiêu
- Lên núi
- Sáng tháng Năm
- Tin thắng trận
- Ca binh lính
- Đối nguyệt
- Chúc Tết (nhiều bài qua các năm)
- Thơ gửi cụ Bùi Bằng Đoàn
- Thơ gửi thiếu nhi
- Thư trung thu gửi thiếu nhi
- Lên núi
- Thơ chúc Tết 1946
- Thơ chúc Tết 1969
Phân Tích Một Số Bài Thơ Tiêu Biểu
1. Chiều tối (Mộ)
Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
Cô vân mạn mạn độ thiên không.
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.
Phân tích:
- Bài thơ được sáng tác khi Bác trên đường chuyển lao trong thời gian bị giam ở Trung Quốc.
- Hình ảnh cánh chim về tổ và áng mây trôi nhẹ thể hiện thiên nhiên yên bình nhưng cũng mang nỗi cô đơn, mệt mỏi của người tù.
- Hai câu sau miêu tả cảnh sinh hoạt lao động của cô gái xay ngô. Ánh lửa hồng cuối bài mang ý nghĩa biểu tượng cho niềm tin, hy vọng.
2. Đi đường (Tẩu lộ)
Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan,
Trùng sơn xuất nhập vị bằng hoàn.
Trùng quan chi ngoại hựu trùng quan,
Tận đáo cao phong hậu thị man.
Phân tích:
- Bài thơ thể hiện rõ tư tưởng vượt khó của Hồ Chí Minh.
- Việc đi đường núi gập ghềnh được ví như con đường cách mạng nhiều gian nan, nhưng vượt qua hết thử thách sẽ đến đỉnh cao.
- Hình ảnh tượng trưng mạnh mẽ cho ý chí cách mạng kiên cường.
3. Tức cảnh Pác Bó
Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng,
Cuộc đời cách mạng thật là sang!
Phân tích:
- Bài thơ ghi lại cuộc sống kham khổ nhưng đầy lạc quan của Bác trong thời gian hoạt động tại Pác Bó.
- Hình ảnh “cháo bẹ rau măng” phản ánh cuộc sống giản dị, khắc nghiệt nhưng tinh thần vẫn ung dung.
- Từ “sang” ở cuối bài thể hiện sự hài hước, yêu đời và quyết tâm cách mạng của Bác.
4. Rằm tháng Giêng (Nguyên tiêu)
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên.
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Phân tích:
- Bài thơ được viết trong bối cảnh chiến khu Việt Bắc, thể hiện khí thế cách mạng.
- Cảnh thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp nhưng ẩn chứa sự lo toan chiến sự.
- Hình ảnh “nguyệt mãn thuyền” mang tính lãng mạn và lạc quan.
Thơ Hồ Chí Minh không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật xuất sắc mà còn là nguồn động viên, cổ vũ tinh thần chiến đấu của dân tộc. Bạn có muốn phân tích thêm bài nào không?
